In Portugal wordt 25 april sinds 1974 ieder jaar nogal uitbundig gevierd. Dat bis de dag waarop de zogeheten anjerrevolutie een einde maakte aan tientallen jaren dictatuur en politieke repressie en dat zoiets jaar na jaar herdacht wordt, is dan ook niet meer dan normaal, al kunnen wij hier ons onvoldoende voorstellen wat het geweest moet zijn om generaties lang geen vrijheid te kennen en met de grootste omzichtigheid door het leven te moeten gaan.

Naar aanleiding van de 45ste verjaardag van de revolutie in 2019, bestelde de stad Almada een speciaal werk bij componist en gitarist André Miguel Santos en dat werd dus deze “Sobreviveremos (“we zullen overleven”), een compositie van ruim een uur, voor een verteller, een zangeres en een groot kamerorkest van ruim twintig muzikanten. De teksten en de vertelling worden verzorgd door de grote Amélia Muge, dichteres van Mozambikaanse komaf, die ook wel eens de vrouwelijke Pessoa genoemd wordt. Sij maakte in de loop van de jaren een dik dozijn platen en schreef nummers voor alles en iedereen, die er in de Portugese muziek ook maar een beetje toe doet, van Ana Moura en Carla Pires tot Cristina Branco en Lina & Raul Refree.

Dirigent Pedro Figuereido is zonder twijfel de meest in het oog springende Portugese dirigent van de voorbije twintig jaar, met een nationale en internationale carrière op zijn actief, die hem op podia in een flink deel van de wereld bracht. Zangeres Ana Tomás van haar kant is de rijzende ster onder de klassieke zangeressen van haar land en zij speelde al hoofdrollen in verschillende opera’s. Ze is ook actief in verschillende projecten rond opvoeding, burgerschap en muziektherapie, van Togo tot India en Rusland. Om maar te zeggen, lezer, dat Santos zich met heel knap personeel wist te omringen voor dit bijzondere project, dat dus nu op CD uitkomt.

Makkelijk is dit niet, zoals de meeste opera’s evenmin gemakkelijk te volgen zijn: los van het feit dat er in het Portugees gezongen wordt, vind ik dat sopraanzangeressen doorgaans moeilijk te verstaan zijn, ook als ze ingen in een taal, die je wel machtig bent en dat is dus even wennen, maar gelukkig bevat het boekje dat bij de CD hoort, ook de -overigens heel poëtische- vertaling van het libretto in het Engels, zodat je de boodschap toch meehebt. Die draait helemaal rond de tragedie van de hedendaagse vluchtelingenstroom en het lot van vele miljoenen mensen die, beroofd van velerlei mensenrechten, moeten leven in een poging om ergens naartoe te kunnen, waar ze welkom zijn. Dat handelt dus over diversiteit, over mensenrechten, over vervolging en dergelijke dingen meer en in die zin is de boodschap zeer herkenbaar voor Portugezen, die hun deel van het kolonialisme op hun rekening kunnen inschrijven en die tegelijk door hun eigen leiders veertig jaar lang ongeveer monddood gemaakt werden. Een universele boodschap dus, die ingebed wordt in een bijzonder mooie muzikale compositie, waarin klassieke muziek mooi vermengd wordt met elementen uit de folk en dus ook de fado. Als je dat allemaal bij elkaar optelt, krijg je een uur muzikale pracht, die maar één negatieve bijklank heeft: je had erbij willen zijn, die avond in het Lopes Graça Auditorium in Almada…

(Dani Heyvaert)